Ẹ̀kọ́ Ẹ̀dá-oníyè (Biology)| Raji Lateef

Lámèétọ́: Taofeeq Adebayọ
Aṣàgbéjáde: Taofeeq Adebayọ

Látìgbà láéláé ni àwọn ènìyàn ti máa ń fẹ láti mọ̀ síi nípa àwọn nǹkan tó wà ní àyíkáa wọn, pàápàá àwọn ohun abẹ̀mí. Èyí ló fa ẹ̀kọ́ nípa àwọn ẹ̀dá-oníyè – Ẹ̀kọ́ Ẹ̀dá-oníyè (Biology).

Oríkì (Definition) àti Ẹ̀ka Ẹ̀kọ́ Ẹ̀dá-oníyè (Branches of Biology)

Ara ọ̀rọ̀ Gíríkì méjì ni wọ́n ti ṣẹ̀dá Ẹ̀kọ́ Ẹ̀dá-oníyè, tí ń ṣe ‘Biology.’ Àkọ́kọ́ ni bios tó túmọ̀ sí ẹ̀mí nígbà tí èkejì tó jẹ́ logos túmọ̀ sí ẹ̀kọ́. Ẹ̀kọ́ Ẹ̀dá-oníyè jẹ́ ẹ̀kọ́ nípa ẹ̀mí (life). A lè rí Ẹ̀kọ́ Ẹ̀dá-oníyè gẹ́gẹ́ bíi ẹ̀kọ́ nípà àwọn ewé (plants) àti àwọn ẹran (animals).

Ẹ̀ka méjì gbòógì ni Ẹ̀kọ́ Ẹ̀dá-oníyè ní. Èyí kò sọ pé kò sí àwọn ẹ̀ka mííràn:

  1. Ẹ̀kọ́ Ẹranko (Zoology): Èyí ni ẹ̀kọ́ nípa gbogbo àwọn ìran ẹran (animals).
  2. Ẹkọ́ Ewé (Botany) ni ẹ̀kọ́ nípa gbogbo ìran ewé àti igi. 

Yàtọ̀ sí àwọn ẹ̀ka méjì òkè yìí, àwọn ẹ̀ka Ẹ̀kọ́ Ẹ̀dá-oníyè mííràn ló wà ní ìsàlẹ̀ yìí: 

  1. Ẹkọ́lọ́jì (Ecology) ni ẹ̀kọ́ nípa àwọn ohun abẹ̀mí (living things) – yálà ewé àbí ẹran – àti àjọṣepọ̀ wọn pẹ̀lú àyíká.
  2. Mọfọ́lọ́jì (Morphology) ni ẹ̀kọ́ nípa àwọn àbùdá-òde (external features) àwọn ewé àti ẹran.
  3. Ẹ̀kọ́ Ajẹmọ́-ìrísí-inú (Anatomy): Ẹ̀yí ni ẹ̀ka Ẹ̀kọ́ Ẹ̀dá-oníyè mííràn tó ń ṣàlàyé àwọn ìrísí inú (internal structures) àwọn ewé àti ẹran.
  4. Ẹ̀kọ́ Ajẹmọ́ran (Genetics): Èyí ni ìmọ̀ Sáyẹ́ńsì tó jẹ́ ẹ̀ka Ẹ̀kọ́ Ẹ̀dá-oníyè tó ń ṣàlàyé nípa àwọn àbùdá àjogúnbá (heredity) àti ìyàtọ̀/àìjọra (variations) àwọn àbùdá bẹ́ẹ̀ nínú àwọn ẹ̀dá oníyè (living things).
  5.  Ẹ̀kọ́ Ajẹmọ́-Ìṣesí Ẹ̀dá-oníyè (Physiology): Èyí ló ń ṣàlàyé nípa àwọn ìṣesí, ìwúlò tàbí àǹfàní (functions) àwọn ewé àti ẹran (living things).

Orísun: Essential Biology for Senior Secondary School (Ninth Edition)
Orísun àwòrán: https://english-online.org.ua/materials/13468

Pín-in ká
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *